Veri Güvenliği ve Blokzincir

Dijital çağda veri güvenliğine ilişkin ihtiyaçlara paralel olarak, teknolojinin hızlı gelişimiyle birlikte etkili uygulamaların kullanımı da yaygınlaşıyor. Geleneksel güvenlik yöntemlerinin, artan karmaşıklık ve sofistike saldırılar karşısında yetersiz kalması, veri güvenliği konusunun önemini artırdı. Her ölçekten işletme için, hassas bilgilerin çeşitli tehditlere karşı korunması öncelikli ihtiyaç halini aldı. Bu ihtiyacı, ticari ilişkileri şeffaflıkla yürütme gereksinimiyle birlikte düşündüğümüzde, karşımıza blokzincir teknolojisi çıkar. Yeni nesil bir veri güvenliği paradigması olarak blokzincirini sizler için derledik.

Dilimizde “blok zinciri” terimi, İngilizce bir terim olan “blockchain” kelimesinin karşılığı olarak kullanılır. Blokzinciri, en basit tanımla “dijital bir muhasebe defteri” olarak tarif edilebilir. Başka bir deyişle, dijital bilgilerin bir tür dijital defterde, blok adı verilen parçalarda saklandığı bir sistemdir. Merkezi olmayan bir yapıya dayanan ve veri bütünlüğünü sağlamak için kriptografik yöntemler kullanılan bir teknolojiden doğan blokzinciri, kripto para birimleriyle aşina olunan önemli bir potansiyel teknolojik üründür. Veri güvenliği alanında çığır açıcı, gelişime açık ve yüksek potansiyele sahip olduğu için birçok sektör için gelecek vaad eder.

Blokzinciri, birbirine bağlı veri bloklarından oluşan ve dağıtık bir ağ üzerinde paylaşılan bir veri tabanıdır. Her bir blok, önceki bloğun verisini içerir ve bu bloklar kriptografik yöntemlerle birbirine bağlanarak bir nevi zincir oluştururlar. Bu yapı, merkezi olmayan ve güvenli bir şekilde veri paylaşımını sağlayan bir sistemdir.

Blokzinciri teknolojisinin en bilinen uygulamalarından biri kripto para birimleridir. Blokzinciri, özellikle kripto para birimleri gibi finansal işlemlerin kaydedilmesi ve doğrulanmasında kullanılırken, sonradan birçok farklı sektörde de uygulama alanı geliştirilerek yaygın hale geldi. Blokzincir, başta tedarik zinciri yönetimi, oylama sistemleri, sağlık sektörü ve daha birçok alan olmak üzere, B2B ve diğer iş modellerinden işletmelere kolaylık sağlayan bir teknolojik imkâna dönüştü. Günümüzde, gayrimenkul işlemleri ve daha pek çok alanda blokzinciri teknolojisi uygulanıyor.

İşletmeler, her türlü yetkisiz erişime ve saldırıya karşı korunması gereken kritik önem taşıyan bir konu olan veri güvenliğini sağlamak zorundadır. Uzmanlara göre, verinin ihlali durumunda örnekse yasal gereğin yerine getirilememesi, verilerin denetimine uyulamaması gibi durumlarda ticari itibara halel getirebilecek, prestij kaybına neden olabilecek ve marka değerini zedeleyebilecek kurumsal itibar sorunlarına kadar varabilecek problemler yaşanabilir. Müşterilerin ya da iş birliği sağlanan diğer işletmelerin verilerinin sızması durumunda zafiyet yaratan işletmenin ticari kaybı olur. Uzmanlar tarafından, Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) uyarınca veri ihlallerinin küresel yıllık gelirin %4’üne tekabül edecek miktarda cezai yaptırım söz konusu olabileceğini belirtiliyor. İşletmelerin, ticari ilişkileri boyunca elde ettiği veriyi koruması, bu nedenle birçok açıdan kritik önem taşır.

Blokzincirinde sistemi oluşturan bloklar, birbirine matematiksel olarak bağlıdır, yani önceki bloğun verilerini içerdiğinden ve bir sonraki bloğun verilerini doğrulamak için kullanıldığından dolayı bir nevi ilmek gibi birbirilerine bağlı olarak çalışır. Bu bağlantılar kriptografik olarak güvence altına alınır, yani blokları değiştirmek veya silmek neredeyse imkânsızdır. Bu da blokzincirinin güvenilir ve şeffaf bir veri tabanı olarak kullanılmasını sağlar.

Bu teknoloji, merkezi olmayan bir yapı sunarak, ağ üzerinde gerçekleşen tüm işlemlerin içeriğinin anonimleştirilerek “alfanumerik” olarak adlandırıldığı karakterlere dönüştürülür. Bu yapı güvenli bir şekilde veri paylaşımını sağlayan bir sistemdir. Kayıtların dağıtık ve şifrelenmiş olması, bu güvenliğin ana konusunu oluşturur. Alfanumerik şifrelemede rol alan anahtarların güvenliği yönetimi konusunda güvenlik sağlanması, blokzinciri sisteminin güvenilirliğinde kritik rol oynar.

Blokzincirinde diğer önemli konu ise, doğrulanmış kimlik verilerinin paylaşımı ve verilerin saklanması için yaratılan sistemdeki “dijital kimlik” yaklaşımıdır. Dijital kimlik yaklaşımı sayesinde,  bir ağ üzerinde kimlik verilerinizin şeffaf doğrulanmış ve paydaşlarla paylaşılabilir olması, işletmelerin nihai itibar hedeflerinde adeta “sicil” kaydını anımsatıyor. Örnekse işletmenin banka işlemlerinde blokzincir üzerindeki kaydı, ticari olarak attığı adımların da şeffaf olmasını sağlar.

Blokzinciri teknolojisi, işletme için verilerin güvenliğini artırmanın yanı sıra iş süreçlerinin optimize edilmesini sağlar, veri güvenliği, şeffaflık, güvenilirlik ve otomatikleştirme avantajları nedeniyle işletmeler için değerli bir iş potansiyeli oluşturur ve iş süreçlerini daha verimli hale getirir. Bu nedenle blokzinciri teknollojisi, işletmeler açısından uzun vadede, değer üreten ve şeffaf bir iş modeli benimseyen bir sürdürülebilir ve kurumsal yapı oluşturmanın alt yapısı olarak görülmeli. Blokzinciri teknolojisinin, işletmeler için bu faydası, değer üreten, sürdürülebilir bir ticari yaklaşım geliştirme anlamında pırlanta değerinde bir potansiyel vadediyor.