AI TRiSM: YAPAY ZEKA GÜVENİ

İnsanlığın konforlu yaşamı için, hemen hemen tüm alanlarda farklı yöntemlerle geliştirilen yapay zeka, iş gücünü daha verimli kılmayı hedefleyen muazzam bir buluş. Yine de, yapay zekanın gelişim süreci boyunca, bir “güven tehlikesi” olarak görülerek, filmlere ve çeşitli sanat dallarına yansıyan bir kaygıyı da beraberinde getirdi. Bu kaygı, yapay zeka çalışmalarının günümüzde geldiği noktaya bakıldığında, zaman zaman haklı bulunabiliyor ve yapay zeka etiği üzerine de çeşitli görüşler dile getiriliyor. Elbette uzmanlara göre, yapay zekanın geliştirilmesi ve kullanımında güven, sorumluluk ve güvenlik konularının ele alınabileceği bir paralel yol da mümkün. AI TRiSM, İngilizce AI (Yapay Zeka), Trust (Güven), Responsibility (Sorumluluk) ve Security Model (Güvenlik Modeli) kelimelerinin anlamını taşıyan bir kısaltma olarak anılıyor. Yakın gelecekte kuruluşlarca çok sık duyulacak önemli bir yapay zeka kavramı olan AL TRiSM: Yapay Zeka Güveni, alan terminolojisindeki yerini şimdiden aldı.

Küresel araştırma şirketi Gartner, terimi şöyle açıklıyor: “Yapay zeka güveni, risk ve güvenlik yönetimi (AI TRiSM), yapay zeka modeli yönetimini, güvenilirliğini, adilliğini, güvenilirliğini, sağlamlığını, etkinliğini ve veri korumasını sağlar. Buna model yorumlanabilirliği ve açıklanabilirliği, yapay zeka veri koruması, model işlemleri ve düşman saldırılarına karşı dayanıklılık için çözümler ve teknikler dahildir.” Başka bir deyişle Yapay Zeka Güveni, yapay zeka (YZ) sistemlerinin güvenliği, risk yönetimi ve güvenlik yönetimi ile ilgilenen bir kavram olarak tanımlanabilir. Uzmanlar, yapay zeka güveni ile yapay zekanın gelişimine sistemli, kontrollü ve güvenilir şekilde yön vermeyi ele alıyor.

Gartner’ın bu yıl açıkladığı yapay zeka öngörülerine göre, 2026 yılına kadar şeffaflık, güven ve güvenliği ön planda tutarak yapay zeka çalışmalarını düzenleyen kuruluşlar, iş hedeflerini %50 iyileştirerek gerçekleştirebilecek. Bu sonuçlar, başarıya giden yolda kuruluşların yapay zekaya yatırım yapması kadar, yatırımlarını nasıl ve ne yönde uyguladıklarını da mercek altına almaları gerektiğine işaret ediyor. Bu nedenle uzmanlar, kuruluşların yapay zeka güveni çerçevesinde yapay zeka uygulamalarını kullanabilmeleriyle ilgili olarak çeşitli çalışmalara imza atmaya devam ediyor.

Yapay zeka uygulamalarının avantajları kadar, elbette çeşitli riskleri de var. Teknik risk, bir projenin veya teknoloji uygulaması sürecinde karşılaşılan teknik kusurlar, engeller, veya eksiklikler gibi faktörlerin yaratabilmesi muhtemel olan sorunlardır. Bu riskler, uygulama aşamasında teknik gerekliliklerden veya sistemlerin uygulanmasından ortaya çıkabilir. Bunların belirlenmesi, ön görülmesi ve hesaplanarak yönetilmesi teknik uzmanlıkların gerektirdiği donanımla, profesyonel şekilde sağlanabilir. Acil durum planları ve güvenlik protokolleri bu anlamda kritik önem taşır. Sistem çökmeleri veya veri kaybı gibi durumlar için kurtarma planları, çeşitli kriz senaryoları oluşturularak teknik risk yönetimi desteklenebilir. Risklerin izlenmesi ve yönetilmesi bitmeyen bir süreç olarak görülmeli, projelerin her aşamasında risk değerlendirmelerinin güncellenmesi, yenilenerek devamlılık arz edecek şekilde yapılandırılması gerekir. Tüm bu risk yönetimi çabaları için, aksatmadan eğitimler hazırlanmalıdır. Teknik risklerin tanımlanması ve etkili bir şekilde yönetilmesi kadar etik şekilde yönetilmesi de projenin başarısını etkileyebilen önemli bir faktördür.

Kuruluşlar için, yapay zeka uygulamalarında uzman desteği alarak, riskleri yönetmek, teknik risklerin belirlenmesi ve yönetimi ile yapay zeka güveni sağlamak üzere tedbir almak projelerin başarılı bir şekilde tamamlanmasına yardımcı olur. Yine de tek başına yeterli olmayabilir. Teknoloji alanında gelişmeler arttıkça, bunların uygulama problemleri de yeni varyasyonlarla iş hayatında çeşitli sonuçlar yaratacaktır. Beklenmedik sorunların etkilerini minimize etmede yenilikleri takip etmek, protokolleri güncellemek, projelerin güvenilirlik ve istikrarını artırmak ve yapay zeka çabalarını etkili şekilde uygulamak için tecrübeli uzman kuruluşların desteğini almak değerli bir yatırım olarak görülmeli. Kuruluşlar, her şeyden evvel, yapay zeka güvenine ilişkin çözümler ya da proaktif uygulamalar için bütçe ayırmayı işe ayrılan sermaye olarak kabul etmelidir.