İnovasyonda Teknolojinin ve İnsanın Rolü

Hayatın hemen her alanında yeniliğin ve değişimin uygulamasında, teknolojinin gücüyle karşılaşırız. Bir marketten seçtiğimiz ürünün üretimden sepetimize kadar, görünmez aşamalarının her birinde, ameliyatlarda kullanılan medikal araçlarda, bir film setinin teknik ekipmanında ya da uçakların işleyişinde çeşit çeşit teknolojik alt yapılardan faydalanırız. Giyilebilir teknolojilerden, nanoteknolojiye kadar birçok alanda, gelişim ivmesi git gide artan teknoloji, günden güne hayatımıza daha çok dâhil olurken; bu durum, insan faktörünü akıllara getirir. Gelişen teknolojilerle birlikte, iş yaşamı dijital dönüşüme adapte olurken, insan faktörü bu noktada nasıl rol oynar?

Yorgunluk, stres, dikkat dağınıklığı gibi sebeplerden kaynaklı insani hatalar, teknoloji kaynaklı hatalara göre çok büyük oranlarda görülür. Üstelik, insani hatalar nedeniyle yapılan yanlışlar nedeniyle çıkan krizler de sıklıkla büyük maliyetlere ve kayıplara dönüşür. Diğer yandan, insan emeğiyle yapılan evrak işlerinde yığınla dokümanın, işlevsiz hale gelecek kadar uzun sürede işlenmesi yerine, yapay zekâ marifetiyle saniyeler içinde çok daha sistemli şekilde halledilebilmesi gibi kolaylıklar, işgöreni özgürleştirir. Tabi bu noktada akla şu soru gelir: hem beceri hem de uygulama anlamında teknoloji insan emeğinin yerini tamamen alabilir mi? İnsan motifinin tüm işleyişte tamamen ortadan kaldırılması mümkün mü?

Teknoloji, kuşkusuz insan hayatını kolaylaştırmak için üretilir. Teknoloji, özellikle de dijital dönüşüm, kuruluşlara sayısız avantajlar sunar. Daha iyi, daha hızlı, daha az hatayla, daha ekonomik, daha az maliyetle, daha az iş gücüyle, daha az karbon iziyle… Özetle iş gücü, dijital dönüşümün ve teknolojik imkânların gücüyle birçok konuda “daha az” eforla sağlanır. Bu sayede, çeşitli işlerde insan kaynağının yerini teknolojinin almasının, her yönden kuruluş için epey karlı olduğu söylenebilir. Bunun bir diğer önemli faydası da, çalışanların kendini ve mesleki donanımını geliştirip daha etkili bir şekilde uygulayabilmesi için fırsat vermesidir. Böylece, kuruluşların inovasyon hedeflerine hizmet eden fırsatlar doğar.

Büyük keşiflerin neredeyse tümünün hatalar ya da yaratıcı denemelersonucunda ortaya çıktığı görülür. Yaratıcılık, insani sapmalarla örülü yorumlama kabiliyeti ve özgün muhakeme niteliği gibi benzersiz insani nitelikler teknolojiyle taklit edilemez. Ancak teknoloji, tüm bunları destekleyerek daha verimli biçimde kullanmayı ve inovasyon için ihtiyaç duyulan enerjiyi desteklemek açısından elzemdir. Yenilikler ve icatlar, mevcut teknolojilerin farklı bir kullanıma göre tasarlanmasıyla gerçekleştirilir. İnsanın, çağın getirdiği ihtiyaçlar paralelinde teknolojiyle ilişkisi arttıkça, inovasyon çalışmaları da gelişir.

İnovasyon, bir ürün ya da hizmeti, olduğundan daha iyi hale getirmektir. İş süreçlerini teknolojiyle sistemleştirmek, insani iş gücü ve yaratıcılıkla birleştirerek yeniliğe yelken açmak, inovasyonu beraberinde getirir. Gereksiz angaryaların ve uzun süren rutin, sıkıcı işlerin; hızla, sistemli ve az maliyetle çözülmesi, insan emeğinin daha yaratıcı işlerde değerlendirilmesini sağlar. Operasyonlar göz önünde bulundurulduğunda, örneğin bir tedarik zinciri sürecinde; üretimden lojistiğe, bulut çözümlerinden, veri transferine, kültürler arası ticari emtiaya ait kodların başka türlü kod sistemine

çevrilmesi gibi rasyonel karmaşık işlemlerden basit angarya yığınlarına dek birçok işlem özel yapay zekâ çözümleriyle çözülebilir. Böylece bu tür teknolojiye yatırım yapan şirketler, çalışan gücünü daha verimli kullanabilir. Bu nedenle teknolojiye yapılan yatırımlar, örneğin bir kuruluşun dijital dönüşüm ihtiyaçları özelinde sunulan entegre çözümler için ayırdığı bütçe, aynı zamanda insan kaynağının verimli değerlendirilmesine yarar ve dolayısıyla inovasyon yatırımını destekler.

Hemen her iş kolunda ve operasyon süreçlerinde işleyişin sürdürülmesi ve yönetilmesi, insani ilişkileri ve ilgili becerileri gerektirir. İnsani ilişkilerde yer alan empati, etkin dinleme ve yorumlayarak geri bildirim sağlama gibi benzersiz iletişim becerileri ile sosyal beceriler her alanda vazgeçilmezdir. Başka bir deyişle, insan faktörü, iş gücüne değer katandır ve bu değer; satışta, lojistikte, satış sonrasında, üretimde, inovasyonda ya da diğer tüm operasyonel süreçlerde anlamlıdır. Bu nedenle, şirketler için tamamen teknolojiye bağlı ve insandan yoksun bir işleyiş mümkün değil.

Ürünlerin ya da hizmetlerin üretimden nihai tüketiciye ulaşabilmesi noktasına kadar, yalnızca teknik bilgi ve teknik bilginin aktarımı için çalışanlar, fikir geliştirmenin daha da değer kazanacağı ilerleyen dönemlerde, yerini yapay zekâya bırakacak. Önümüzdeki süreçte değerlenecek olan yapay zekânın erişemeyeceği insani nitelikler, yapay zekâ becerileriyle birleştirilerek yeni boyutlarda karşımıza çıkacak. Bu da yeni iş kolları, yeni operasyonel süreçler anlamına gelir.

Dijital dönüşüm ereği, yoğun rekabette ön plana geçmeyi arzulayan şirketler için “über dijitalleşme”ye evrilecek. Günümüzde, birçok vizyonsuz şirket tarafından sıklıkla değeri yeterince anlaşılmayan, el yordamıyla “halledilmeye” çalışılan, ucuza kapatılmaya çalışılan, veya bütçe kalemleri arasında sonlarda yer alan iletişim de her boyutta değer kazanacak. İstatistiklere ve birikimli bilgi yığınlarına göre çıkarımda bulunarak tüketici öngörüleri geliştirmek gibi konular yerine, asırlık aktarımlarla edindiğimiz iletişim becerileri, geleceğin yükselen değeri olacak.