Tedarik Yönetiminde Yalın Dönüşüm ve Sürdürülebilirlik

Tedarik zincirinde etkili sonuçlar elde etmek üzere çeşitli stratejiler ve felsefeler geliştirilmiştir. Bu uygulamalardan biri de maliyet ve zaman odaklı bir strateji olan yalın (lean) felsefesidir. İşletmeler, hızla değişen pazar yönelimleri ve tüketici taleplerine adapte olmak isterken bir yandan da bu hedefe minimum maliyetle ulaşmayı arzular. Yalın tedarik zinciri yönetimi, bu hedeften doğan bir stratejik uygulamadır.

Bir tedarik zincirinde, hammaddeden başlayarak ürün teslimatı aşamasına kadar tüm operasyonel süreçlerde oluşabilecek “israf” unsurları analiz edilerek belirlenir ve ortadan kaldırılır. Bu anlamda, israfın önlenmesiyle birlikte kümülatif maliyetler sağaltılırken, teslimat zamanından da tasarruf sağlanır. Bu stratejiye “yalın” adı verilir. Bu stratejinin işletmeler tarafından bir felsefe olarak benimsenmesi ise “yalın dönüşüm” ismiyle anılır. Yalın tedarik zincirinde, yalnızca üretim aşamasında hammadde ve malzeme sürecinde değil, stoklama, lojistik gibi diğer operasyonlardan müşteriye teslimine kadar tüm aşamalar, bir süreçler bütünü olarak değerlendirilir.

Lean felsefesi, Toyota üretim sisteminden doğmuştur. Kavramsal olarak Japonya’da doğmasına rağmen “yalın (lean)” ifadesi bir terim olarak Japonca’da karşılığı olmayan bir kelimedir. Bunun sebebi kavramı ortaya koyan ve literatüre kazandıran ve günümüzde Google akıllı arabaları Waymo’nun CEO’su olarak da bilinen ABD’li J.F. Krafcik’in, Japonya’ya özgü bu felsefeyi İngilizce “lean” kelimesiyle tanımlamasıdır. Bu kelime dilimizde “yalın” sözcüğü ile karşılanıyor. Yalın felsefesini, bir çeşit maliyet sağaltımı olarak da ifade edebiliriz, ancak bundan ibaret olmadığını ve altında bir felsefenin ve derin bir anlayışın temel olduğunu da eklemek isteriz. Kanban üretim sistemi, yalın tedarikin üretim kısmını oluşturmaktadır. Diğer operasyonel süreçler de bütüne hizmet eder şekilde çeşitli analizler doğrultusunda stratejik olarak yönetilir. Toyota’nın akışkan ve dengeli bir üretim tarzı olan JIT – Kanban üretim felsefesine ilişkin makale: https://www.map.com.tr/tr/otomotiv-tedariginde-jitjust-in-time-kanban/ 

Tedarik yönetiminde ihtiyaçlar analiz edilerek, ihtiyaçlara ve yönelim ön görülerine göre harekete geçilmesi planlanır. Yalın tedarik yönetiminde süreçlerdeki maliyetlerin düşürülmesi için bazı stratejiler izlenir. Nakit akışının müşteriden tedarik zincirine doğru ilerleyişini hızlandırmak üzere çözümler uygulanır. Ürün ya da hizmetlerin gereksiz maliyetlerden arındırılarak servis edilişinin hızlandırılması sağlanır. Bazı işletmelerde, aynı hedefleri pekiştirmek üzere, tedarik yönetiminde yalın strateji, çevik stratejiyle birbirini destekleyebilecek şekilde kullanılabilir. Ancak çevik yaklaşımında diğer yazımızda detaylıca anlatılan bir strateji söz konusudur. Yalın dönüşüm ise, sistemsel olarak çalışana değer vermeye odaklanır, insana değer verilen ve insanı merkeze alan bir tutumun sergilenmesini gerektirir, sonuç odaklılık değil süreç odaklılığı gerektirir. Ayrıca tüm operasyonel süreçlerde iyileştirmeyi farklı katmanlarda ele alan bir yönetim anlayışının desteklenmesidir. Sürekli bir iyileştirme çabası felsefenin temelini oluşturur.

Yalın tedarik zinciri yönetimi, operasyon analizleri, maliyet analizleri kapsamında stratejik planlama; güncel ve dengeli siparişleme; verimli paketleme ve depolama; verimli lojistik (kaizen), sevkiyatta verimlilik (simülasyonla yükleme modellemesi) ve kayıpların önlendiği gümrük süreci gibi müşteriye teslime kadar uzanan operasyon süreçlerinin yalın felsefeyle bütün olarak yönetilmesini kapsar. Diğer yandan buna temel oluşturan yalın düşünce ise: herhangi bir değerin hammaddeden başlayarak katma değer zinciri boyunca kesintisiz olarak aktarımı ve hızla son kullanıcıya ulaştırılması esasına dayanır. Bu da beraberinde sürdürülebilirliğe büyük ölçüde katkı sağlayan; çevreye, insana ve insanlığa saygılı bir duruş anlamına gelir.

Yalın tedarik yönetimi, israfları en aza indirgemek ya da tamamen ortadan kaldırmak üzerine, tüm faaliyetleri, kusursuz bir değer oluşturarak bütünsel bir yönetimle, son kullanıcıya sunma tutumudur. Bu, işletmenin, yalın düşünceyi ve sürdürülebilirliği hem fikren hem eylemsel olarak benimsemesi ve ortaya koyması anlamına gelir. İsraftan kaçınmak ve hatta israfı sıfırlamak; mal veya hizmetin ulaşacağı tüketiciye fazla maliyetten israftan ve sürdürülebilirlik yaklaşımına aykırı düşebilecek çevresel ziyandan arındırılmış operasyonlar neticesi sunmak anlamına gelir. Yalın düşüncenin tedarik zincirindeki getirisi, kaynakların daha etkin ve çevre dostu kullanılmasını, daha kaliteli ve daha ucuz ürünlersunarak müşteri memnuniyetini artırmayı ve kurumsal itibara katkı sağlamayı da beraberinde getirir.