Veri Yönetişimi (Data Governance)

Büyük veri ile çalışılan organizasyonlarda, veri kullanımında veri süreçlerinin optimize edilmesi önemlidir. Organizasyonlar, büyük veriyi uçtan uca yönetmeyi sağlayan yöntemler ile birçok karmaşık işleyişi çok daha rahat yönetebilir. Modern ticaret yöntemlerinin yarattığı veri yoğunluğu, veri varlığının etkili ve stratejik olarak organizasyonlar özelinde, veri kullanımının çeşitli dinamikleri çerçevesinde optimize edilmesini gerekli kılar. Veri Yönetişimi (Data Governance), işletmelerde veri varlıklarının güvenli şekilde, bir dizi yönergeyle ve standartlar dâhilinde optimize edilmesini sağlayan disiplindir. “Veri yönetimi” terimiyle sıklıkla karıştırılan bu terimi sizler için derledik.

Veri yönetişimi, veri dünyasıyla ilgili sıklıkla duyduğumuz bir terim olarak karşımıza çıkar. Veri yönetişimi (data governance), bir organizasyonun veri varlıklarını etkili bir şekilde yönetmesi, kullanması ve güvenle kontrol edebilmesi için gereken süreçleri, politikaları, standartları ve metrikleri içeren disiplindir. Veri tanımları ve standartları; kurumsal veri modelleri; veri kalitesi; veri güvenliği; veri sahipliği; erişim ve yönetim; izleme ve ölçümleme; iş sözlüğü başlıca konuları dâhilindedir. Bu kapsamda liderliği, organizasyonu, süreci ve teknolojiyi entegre etmeyi gerektirir. Veri yönetişimiyle, bir işletmenin veri varlıklarının güvenliği ve güvenilirliği; veri bütünlüğü ve veri erişilebilirliği sağlanarak, veri kullanımının ve paylaşımının uygunluğu temin edilir.

Veri yönetişiminde genel hedef verilere ilişkin süreçleri, politikaları, standartları, teknolojileri ve kişileri dahil ederek; tutarlı, zamanında ve doğru kararlar alınmasına yardımcı olmaktır. Veri yönetişiminin genel prensibi, veri varlıklarının etkili bir şekilde yönetilmesi, güvenliği ve kullanılabilirliği konularında organizasyonlara rehberlik etmektir. Özellikle büyük veri setlerinin olduğu iş süreçlerinde önemlidir. Tedarik zinciri aktörleri gibi B2B iş modelinin yanı sıra büyük verinin söz konusu olduğu diğer iş modellerinde de karmaşık iş süreçlerinin yürütülmesinde önemlidir.

Veri yönetimi planlama, etkinleştirme, oluşturma ve sürdürme için kullanılan süreçleri ifade ederken; veri yönetişimi, veri varlıklarının güvenliğini, güvenilirliğini, şeffaflığını ve mülkiyetini net şekilde belirlemeyi sağlamaya yönelik rollerle, politikalarla, standartlarla, sorumluluklarla ve süreçlerle ilgili bir terimdir. Veri yönetişiminde, organizasyon özelinde hazırlanan bir organizasyon modeli, politikalar, süreçler, standartlar, iş akışları ve aktiviteler bütünü söz konusudur. Genel geçer bir veri yönetişim modeli değil, organizasyona göre özelleştirilmiş bir model çalışılır.

Veri yönetişiminde, organizasyonda kullanılan verilere ilişkin politika ve prosedürlerin belirlenmesi, verinin güvenli şekilde kullanımı, güvenliği, veriye erişim hakları gibi hususlar, politikalar ve standartlarla net şekilde belirlenir. Veriye erişim için yetkilendirme sınırları, yetkisiz erişimin önlenmesi, veri güvenliği sağlamak için organizasyon özelinde gerekli tedbirlerin alınması veri yönetişiminin kapsamındadır.

Verinin oluşturulması, depolanması, kullanılması, güncellenmesi ve imhasını kapsayan süreçlerin belirlenmesi ve yönetilmesi ile veriye erişim haklarının düzenlenmesi ve veri paylaşımının uygunluğunun tespiti de veri yönetişiminin sorumluluk alanındadır. Ek olarak, veri varlıklarının sahipliği, aidiyeti başka bir deyişle veri mülkiyetinin yönetimi ile buna ilişkin sorumluluğun kesin çerçevede belirlenmesi sağlanır. Bu önemli kapsam elbette, organizasyon içinde veriye ilişkin bir bilgi, bilinç ve farkındalık gerektirdiği için, veri yönetişimi kendi konularına ilişkin eğitimleri sunmayı da kapsar. Veri yönetişiminde verinin kalitesine ilişkin bir idari yapı da vardır. Veri kalitesini izleme, değerlendirme ve iyileştirme süreçlerinin oluşturulması, politikaların, standartların uygunluğunun denetlenmesi de bu idari yapıya dâhildir.

Veri yönetişimi, veri varlıklarını planlamayı, kontrol etmeyi ve optimize etmeyi sağlar ve veri hatlarının uçtan uca izlenmesine ve takip edilmesine imkân sağlar. İlaveten, organizasyonların veriye dayalı karar alma süreçlerini güçlendirmek gibi tepe yönetime doğrudan stratejik destek sağlayan bir faydası vardır.

Etkili bir veri yönetişim stratejisi olan organizasyonlarda ortak bir veri bilinci, iyileştirilmiş veri kalitesi, gelişmiş optimizasyonla elde edilen yetenekli bir veri ortamı ve tutarlı, uyumlu, güvenilir bir veri alt yapısı elde eder. İş birimleri dâhili ya da harici iletişimde standart bir veri paylaşımı yakalar. Doğru ve tutarlı verinin kalitesi, iş gücünün kalitesinin de artması anlamına gelir. Veri yönetişimi aynı zamanda veri kaynaklarını kullanılabilir hale getirir ve iş sonuçlarıyla bağlantı kurmayı kolaylaştırır. Veri yönetişim araçlarının iş süreçlerine kazandırdığı faydalar, organizasyonların verimliliğini doğrudan artırır.

Etkili bir veri yönetişimi, resmi yönetmelikler ve düzenlemelerin taleplerini karşılamak için uygun bir platform sunar, güvenlik standartlarının çeşitli protokollere uyum sağlamasını kolaylaştırır. Ayrıca veri yönetimi süreçleri KVKK ve GDPR gibi mevzuatlara uygun olur ve ilgili kalite standartları karşılanır hale gelir. Veri yönetişimi organizasyonların rekabet avantajı elde etmelerine yardımcı olur; veriyle ilişkili olası krizlerin de büyük ölçüde önlenmesini sağlar. Bu güvenlilik, dolaylı yoldan kuruluşların iletişim gücüne ve itibarına da olumlu bir kuvvet sunar.