Büyük Veri Analizi

Büyük veri, her ne kadar kulağa dijitalleşmenin yükseldiği yıllara ait gibi gelse de, bu kavramın tarihi 1970’lerdeki ilişkisel veriye dayanıyor. Eskiden çok daha zahmetli ve maliyetli olan veri toplama ve işleme, günümüzde çok daha az maliyetle sağlanabiliyor. Diğer yandan verilere ilişkin teknolojik gelişmeler hızlandıkça yazılım odaklı iş modelleri de gelişme kaydederek yaygınlaştı. Büyük veri bankacılıktan ulaşıma, sosyal medyadan sağlığa dek birçok sektörün operasyonlarına yön veriyor. Bu sayede günümüzde şirketler, pazar payını büyüterek yeni pazar fırsatlarını yakalamak üzere verilerin gücünden daha etkili şekilde yararlanıyor. Nesnelerin interneti ve büyük verinin hayatımızın her alanını etkisi altına aldığı düşünüldüğünde, şirketlerin bu alanda önümüzdeki yıllarda daha çok yatırım yapacakları söylenebilir. Büyük verinin tanımı, şirketler açısından sunduğu avantajlar ve geleceği hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.

Toplanan bilginin en küçük birimine veri (data) denir. Altı farklı veri analiz yöntemi dünya çapında en sık kullanılan türlerdir. Bunlar: A/B Testi, Veri Füzyonu ve Veri Entegrasyonu, Veri Madenciliği, Makine Öğrenmesi, Doğal Dil İşleme (NLP) ve İstatistik olarak sıralanır. Geleneksel veri tabanı ise yönetim görevlerini otomatikleştirmek üzere makine öğreniminden yararlanan bulut tabanlı çözümlerdir. En popüler veri tabanı modelleri olarak şunlar sayılmaktadır: MySQL, Microsoft Access, Microsoft SQL Server, Oracle Database, Dbase, Firebird, FileMaker, MS Access. Otonom, yani kendi kendini yöneten, veri tabanları ise günümüzün en yeni ve gelecekte daha sık karşılaşılacak olan veri tabanı türü olarak ifade edilir.

İnternet üzerinden toplanan veri yığınlarının belli algoritmalar üzerinden, işlenebilir ve anlamlı hale getirilmesine “büyük veri” denir. Veriler düzensiz yığınlar halinden yapay zekâ marifetiyle sınıflandırılarak anlamlı bilgiler bütününe dönüştürülür. Geleneksel veri tabanı sistemleriyle depolanması, yönetilmesi ya da analizi mümkün olmayan verilerin işlenmesi bu sayede mümkün hale getirilir. Verilerden elde edilen bilgiler, şirketin birçok departmanın işleyişinde kullanılır.

Arama motorları, sosyal medya, web siteleri, belge arşivleri, log dosyaları vb. kaynaklardan elde edilen verilen SQL ve diğer yazılım türleriyle veri kümeleri halinde bir çeşit havuza dönüştürülür, filtrelenir, yeniden ayrıştırılarak sınıflandırılır ve böylece anlamlı bilgi kümelerine dönüştürülür. Bu sayede sağlanan veri analizleri yorumlanarak kuruluşlar adına daha doğru kararlar almasına, iş süreçlerinin daha etkili yürütülmesine, kuruluşların operasyonlarında verimliliğin ve karlılığın artırılmasına alt yapı oluşturur. Verilerin analiz edilerek işlenmesi sayesinde, işletmeler daha doğru bilgiler elde ederek, hızlı etki-tepki yeteneği kazanır ve bu sayede operasyonlarını düzenlemede daha büyük bir esneklik ve hız kazanır.

Tüketicinin odak nokta olduğu günümüz koşullarında şirketler, tüketici taleplerini belirlemede, şirketten ya da markadan bekleneni karşılamada ve müşteri taleplerine uygun yenilikler sağlamada avantajlar elde eder, üretim pek çok anlamda artar ve hızlanır. Büyük veri ve bulut teknolojisini en iyi kullanan şirketlerin başında Amazon, Walmart gibi şirketler yer alıyor. Global şirketler, özellikle sosyal paylaşım sitelerinde, kullanıcılardan toplanan verileri işleyerek satışlarını katladılar.

Büyük verinin kullanımı sayesinde sağlıktan, bankacılığa, otomotivde eğitime kadar birçok sektörde gelişme kaydediliyor. Bankacılık sektöründe müşterilerinin hesap hareketlerinden, para akışına birçok mali veri üzerine büyük veri analizleri kullanılıyor. Diğer taraftan bir mobil bankacılık kullanıcısının mobil bankacılığı bir ay içinde kaç kez kullandığı, hangi tıklamalarla hangi işlemleri ne sıklıkla yaptığı, harcama alışkanlıklarından rutinlerine kadar birçok bilgi, veriler halinde sağlanabiliyor. Büyük veri kullanımıyla bankalar, güvenlik açısından, tehdit unsuru olabilecek olası konularda da verilere dayalı öngörüler geliştirip, bunları önleyebiliyor.

İletişim, medya ve eğlence sektöründe büyük veri, ortaya koyulan işlere yön veriyor. Kovid salgınıyla birlikte yaşamlarımıza daha çok giren film ve dizi platformlarında hangi izleme alışkanlıklarının ne şekilde sürdürüldüğü, hangi tür filmlerin ne kadar izlendiği, hangi sahnelerin ileri sarıldığı veya kaç kez tıklandığı gibi yüzlerce kategoride veri elde ediliyor. Bu veriler analizler ve raporlamalar neticesinde sinema yapımcılığı, haber ve televizyon yayıncılığı, oyun organizasyonları ve iletişim sektörlerinde oluşturulan işlere yön verebiliyor. İzleyiciden elde edilen veriler doğrultusunda, daha çok izlenen yapım ve yayın oluşturma konusu her ne kadar sektörde niteliğin geleceği üzerine tartışmalar yaratsa da, içeriklerin büyük veriye dayalı olarak geliştirilmesi kaçınılmaz oluyor. Bu platformların belki de en bilineni olan Netflix’in içeriklerinin geliştirilmesinde ve büyümesinde, büyük verinin rolü önemli bir örnek olarak belirtiliyor.

Sağlık sektöründe erken tanı, tedbir amaçlı tedaviler, olası problemlerin tespiti gibi önemli olanaklar sunan büyük veri belirli hastalıkların henüz ortaya çıkmadan önlenmesi için tedbir almayı sağlıyor. Ayrıca akademik çalışmalara ve ilaç geliştirmeye zemin hazırlayarak, sağlık hizmetlerinin daha az maliyetle, daha verimli ve kaliteli sunulmasına yarıyor. Ayrıca devlet hizmetleri, sigortacılık ve perakende gibi alanlarda büyük veri birçok avantaj sağlıyor. Bu alanlarda süreklilik ve eşit olanaklarla daha kaliteli hizmet için gerekli alt yapının hazırlanmasında büyük verinin analizinden faydalanılıyor. Demografik özellikler, kişisel veriler ve tüketim davranışlarına yansıyan hareketler büyük veri analizlerinde gelecek ön görüleri geliştirmek üzere net bilgiler sunuyor. Büyük veri analitiğiyle hızlı ve güvenilir devlet hizmetleri, belediye çalışmaları, sosyal ve kültürel faaliyetler ile akıllı şehirlerin geliştirilmesi için hazırlanan planlamalar geliştirilebiliyor. Büyük veriyle ayrıca, daha etkin insan kaynakları sağlanıyor; işgücü yönetiminde verimin artırılması, olası sorunların tespit edilerek potansiyelin artırılmasında önemli bir temel sağlanıyor. Bu sayede iş gücünden daha hızlı ve etkili şekilde verim alınıyor.

Sosyal medya platformu Facebook’ta yüklenen fotoğraf sayısının saniyede 5.000’in üzerinde, dakikada 300000’in üzerinde, saatte 20 milyon civarında ve günde 500 milyon civarında seyrediyor. Sosyal medyadaki veri yığınları, iletişim ve pazarlama sektörleri başta olmak üzere birçok sektörde ve pazarda kullanılıyor. Büyük veri, müşteri memnuniyetinin ve nihai kurumsal hedef olan itibarın sağlanması için yapılan çalışmaların stratejik olarak planlanmasında büyük rol oynuyor. Müşteri memnuniyetinin ölçümlenmesinin yanı sıra, hedef kitle beklentileri, hedef kitlenin algıları ve değerlendirmeleri yine geribildirimlerle toplanan büyük veriden sağlanıyor. Büyük veri uygulamaları sayesinde işletmeler, eğilimleri, olasılıkları, ön görerek gelecekte pazarlama ve iletişim faaliyetlerine nasıl yön verebileceklerini analizlere dayalı olarak planlayıp nokta atışı çabalar geliştirebiliyor. İşletmelerin gerek B2B gerek B2C iş modellerindeki tüm muhataplarıyla ilişkilerini düzenleyebilir, olası krizleri önleyebilir

ve tedarik planlarını daha doğru şekilde oluşturarak mali kayıpları önleyebilir. Büyük verinin analizi ışığında ve stratejik iletişim odağıyla hareket eden işletmelerde, müşteri memnuniyeti veya kurumsal itibara yönelik çalışmalar ile diğer operasyonel süreçler çok daha verimli şekilde yürütmek mümkün hale geliyor. Bu nedenle, işletmelerin bu yatırımları, rekabet ortamında ön plana geçmeleri açısından, dijital çağın en önemli gerekliliklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.